تفاوت فرش و گلیم با گبه چیست؟

​

وقتی صحبت از کفپوش ایرانی میشه، سه تا اسم بیشتر از همه به گوشمون می‌خوره: فرش، گلیم و گبه. اما سوال اصلی اینه که تفاوت فرش و گلیم با گبه دقیقاً چیه؟
شاید شما هم مثل خیلی‌ها فکر کنید همشون یکی‌ان و فقط اسمشون فرق داره، ولی واقعیت اینه که هرکدوم یه دنیا ویژگی مخصوص خودشونو دارن؛ از جنس و بافت گرفته تا کاربرد و حتی قیمت.

تفاوت فرش گلیم با گبه

• فرش: پرزدار، متراکم، سنگین، طرح‌های سنتی و رسمی.
• گلیم: بدون پرز، سبک، ساده‌تر، نقشه‌های هندسی و مدرن‌تر.
• گبه: پرزدار مثل فرش، ولی ضخیم‌تر و نرم‌تر، طرح‌های ساده و الهام‌گرفته از طبیعت.

حالا بیایم جزئی‌تر بررسی کنیم:

فرش مثل شاهکار هنریه؛ همیشه یه انتخاب کلاسیک بوده.  پر از نقش و نگارهای ریز و دقیق، سنگین و باشکوه ، با جزئیات زیاد و مناسب پذیرایی‌های رسمی. از اون طرف گلیم خیلی سبک‌تره، بدون پرز، راحت جمع میشه و بیشتر حس روستایی یا مینیمال میده.
اما گبه... اون وسطیه! یعنی مثل فرش پرز داره البته نه به اون تراکم ولی طرح‌هاش ساده‌ان. ضخامتش بیشتره و نرمی خاصی داره که برای نشستن یا دراز کشیدن عالیه.

پس اگه دنبال شکوه و جلالی، فرش. اگه دنبال سادگی و سبکی، گلیم. و اگه دنبال راحتی و حس صمیمیت، گبه بهترین گزینه‌ست.

تفاوت فرش گلیم با گبه در الیاف فرش

الیاف یعنی نخ‌ هایی که بافت رو می‌سازن. حالا بریم سراغ مقایسه فرش و گلیم با گبه در الیاف فرش:

• فرش معمولاً از پشم یا آکریلیک بافته میشه، همین باعث موندگاری بالاش میشه.
• گلیم بیشتر از پنبه یا پشم سبک درست میشه، چون نیازی به نخ پرزدار نداره.
• گبه اما خاص‌تره! چون بیشتر با پشم طبیعی گوسفند بافته میشه. همین موضوع باعث ضخامت، گرما و نرمی فوق‌العاده‌اش میشه.

تفاوت فرش گلیم با گبه در دار قالی و نحوه بافت آنها

خب بریم سراغ تفاوت فرش و گلیم و گبه تو دار استفاده شده؛ به طور کلی ما دوتا دار قالی داریم، دار افقی یا خوابیده، دار عمودی.

فرقشون چیه؟ دار افقی روی زمین خوابیده و بافنده روی دار میشینه و میبافه ولی تو دار عمودی روی پایه ایستاده یا به دیوار تکیه داده شده و بافنده روی به روش میبافه.

فرش روی دار عمودی و با ظرافت خیلی بالا بافته میشه، یعنی هر گره با دقت زده میشه.
گلیم معمولاً روی دار افقی یا ساده‌تر بافته میشه، چون پرز نداره و بافتش صافه.
گبه هم مثل فرش روی دار عمودی بافته میشه، اما تعداد گره‌ها کمتره و همین باعث میشه زودتر آماده بشه و ضخیم‌تر دربیاد.

تفاوت فرش گلیم با گبه در نقشه

نقشه یا طرح یکی از بارزترین فرق‌هاست:

• فرش پر از نقشه‌های پیچیده‌ست؛ ترنج، لچک، گل و بوته و اسلیمی.
• گبه معمولا بدون نقشه از پیش تعیین ‌شده بافته میشه. بافنده هرچی تو ذهنشه یا از طبیعت اطراف الهام می‌گیره روی گبه پیاده می‌کنه. در نتیجه هیچوقت دوتا گبه با طرح یکسان بافته نمیشه
• گلیم هم مثل گبه بافت ذهنی داره و طرح ‌های ساده‌تر و هندسی داره؛ لوزی، خطوط موازی یا اشکال هندسی. تفاوتش با گبه اینه که از لحاظ تعداد طرح های محدودشه و البته یه تعداد خاصشم روی نقشه انجام میشه.

تفاوت فرش گلیم با گبه در اندازه و وزن

یکی از چیزایی که تو استفاده روزمره خیلی مهمه همین وزنه.

مهم ترین نکته ش اینه که فرش تو متراژ گوناگونی بافته میشه وزنش متغیر و سنگین تره ولی گلیم و گبه همه ابعادش زیر 6 متره پس:

• فرش سنگین‌ تره و جابجاییش سخت ‌تره.
• گلیم خیلی سبک و راحت جمع میشه.
• گبه ضخیم‌تره و به خاطر پشم زیادش سنگین‌تر از گلیمه، اما همچنان از فرش سبک‌تره.

طبق اطلاعاتی که من دارم یه فرش پشمی 6 متری وزنش 50 کیلوگرمه ولی گلیم فرش 6 متری حدودا 9 کیلوگرمه؛ فکر کنم دیگه به طور کامل تفاوت وزنیشون واضحه!!!

تفاوت فرش گلیم با گبه در سرعت بافت و آماده شدن

اینجاست که پای صبر و حوصله بافنده وسط میاد! اگه بخوایم مقایسه فرش و گلیم با گبه رو ساده انجام بدیم باید بگم:

• فرش به خاطر گره ‌های ریز و تراکم بالا زمان زیادی می‌بره.
• گلیم ساده‌تره و سریع‌تر آماده میشه چون اصلا نمیتونین جزئیاتی که میشه برای فرش خلق کنید رو برای گلیم در بیارید.
• گبه هم چیزی بین این دوتاست؛ بافتش پرزدار و ضخیمه اما تعداد گره‌هاش کمتر از فرشه و چون از روی نقشه بافته نمیشه سرعتش بیشتره.

تفاوت فرش و گلیم با گبه درتمیز کردن و شستشو

وقتی پای تمیز کردن وسط بیاد، داستان جالبه:

• فرش به خاطر تراکم و پرزهای زیاد و وزن سنگین و اندازه بزرگتر، سخت‌تر شسته میشه.
• گلیم خیلی راحت تمیز میشه چون سبک و بدون پرزه. البته گلیم های پشمی جذب آبشون بالاست و یکم شستشوش سخت تره.
• گبه ضخیمه و تمیز کردنش یکم سخت ‌تر از گلیمه، ولی قطعاً راحت‌تر از فرش.

تفاوت فرش و گبه و گلیم در رنگ بندی

بخاطر رنگ گرونه رنگرزی های طبیعی تازگیا تو فرشای دستباف هم از رنگ مصنوعی استفاده میشه؛ پس فرش معمولاً با رنگ‌بندی پیچیده و متنوع شناخته میشه.
گلیم رنگ‌های تند و شاد داره، مخصوصاً رنگ‌های طبیعی گیاهی.
گبه بیشتر رنگ‌های طبیعی مثل قهوه ‌ای، کرم و بژ داره. البته مدل‌های مدرنش رنگ‌های متنوع ‌تری هم دارن.

تفاوت فرش و گبه با گلیم در کاربرد

حالا که به طور کامل در مورد تفاوت فرش و گلیم با گبه صحبت کردیم باید بگم که کاربرد هم خیلی تعیین‌کننده‌ست:

• فرش بخاطر تنوع رنگ بندی، طرح و اندازه بیشتر توی پذیرایی و فضاهای رسمی استفاده میشه.
• گلیم چون دوامش بالاست و راحت میشه تمیزش کرد برای آشپزخونه، اتاق خواب و مکان هایی که تردد داخلشون زیاده عالیه.
• گبه نرم و گرمه و لطافتش خیلی زیاده، پس بهترین گزینه برای نشیمن، اتاق کودک و جاهایی که زیاد روی زمین می‌شینن.

تفاوت فرش و گبه با گلیم در قیمت

بخش شیرین ماجرا: قیمت! قبلش بگم که نمیشه به طور قطعی جواب این سوالو داد چون به موارد مختلفی مثل کیفیت، ابعاد، ظرافت و تنوع رنگیش بستگی داره ولی به طور کل

• فرش گرون‌تره چون بافتش زمان ‌بر و پرزدار و متراکم‌تره.
• گبه ارزون‌تره و گزینه‌ای اقتصادی محسوب میشه.
• گلیم بین این دوتاست؛ نه به گرونی فرش، نه به ارزونی گبه.

اینجاست که خیلی‌ها دنبال خرید فرش گلیم میرن چون قیمتش مقرون‌به‌صرفه‌ست. بعضی‌ها هم به خاطر راحتی و ضخامت خاصش سراغ خرید فرش گبه میرن. و اونایی که دنبال شکوه و اصالتن، همیشه گزینه‌ی اصلیشون خرید فرش دستباف یا ماشینی باکیفیته.

نتیجه گیری

خب حالا میشه گفت جواب سوال تفاوت فرش و گلیم با گبه چیه؟ خیلی روشن‌تر شد.
فرش انتخابیه برای اصالت و رسمی‌بودن، با نقش‌های پیچیده و سنگینی خاص خودش.
گلیم، سبک و ساده و اقتصادیه، برای کسایی که دنبال راحتی در جابجایی و سادگی در طراحی هستن.
گبه هم یه انتخاب میونه؛ پرزدار و ضخیم، صمیمی و خودمونی، که برای زندگی روزمره فوق‌العاده‌ست.

پس فرقی نداره دنبال لوکس‌ترین دکور باشی یا یه انتخاب ساده و اقتصادی، بین این سه گزینه تو فرشستان قطعاً چیزی پیدا می‌کنی که به دل و سبک زندگی‌ت بخوره.

سوالات متداول

۱- آیا گبه همون گلیمه؟
نه، گبه پرزدار و ضخیمه ولی گلیم بدون پرز و سبک.

۲- موندگاری کدوم بیشتره؟
فرش به خاطر تراکم و کیفیت نخ موندگاری بیشتری داره.

۳- تمیز کردن کدوم راحت‌تره؟
گلیم چون پرز نداره خیلی راحت‌ تر تمیز میشه.

۴- برای اتاق کودک چی بهتره؟
گبه بهترین گزینه‌ست چون نرم، گرم و امنه.